Lavendel
bloeiende lavendel
Lavendel - Lavendula officinalis
Lipbloemigen - Labiatae
en. Lavender fr. Lavande de. Echter Lavendel
Mensen die in de zomer de Provence bezoeken, zijn zonder uitzondering gecharmeerd van de vele velden bloeiende lavendel.
Het kruid is thuis in die streken en wordt er op grote schaal gekweekt, vooral in de omgeving van Grasse, waar ook een lavendelmuseum te vinden is. De parfumindustrie is de grootste afnemer, want de etherische olie in de bloemen verspreidt een geliefde geur.
Dat wisten de oude Egyptenaren en Romeinen ook en zij gebruikten lavendel in het badwater en voor de was. Daar kreeg de plant ook zijn naam van: Lavare, wat wassen betekent of lavandaria, latijns voor wasgoed.
De helende eigenschappen worden ook al duizenden jaren gewaardeerd. Elementen in de etherische olie hebben desinfecterende en kalmerende eigenschappen en de looistoffen in het kruid werken krampwerend.
Lavendel, botanisch
Er zijn vele soorten lavendel, waarvan de Lavendula officinalis de meest werkzame is. Een andere naam voor deze soort is Lavendula angustifolia. Het is een struikachtige plant, die tussen de 50 cm en 1 meter hoog wordt. Hij komt oorspronkelijk uit het Middelandse Zeegebied en heeft zich verspreid over heel Europa, Canada en Tasmanië.
Het is een groenblijvend,winterhard kruid met lange spitse blaadjes. De jonge loten zijn fris groen, de wat oudere grijs-groen. De plant moet elk jaar gesnoeid worden omdat de onderkant verhout en het zonder een snoeibeurt een warrig rommeltje wordt.
Vanaf april verschijnen de eerste bloemen in een zachte lila kleur: lavendelblauw. Ze staan op lange kale stengels, gerangschikt in trossen. Al naar gelang de standplaats bloeit lavendel tot in augustus.
Bijen en vlinders bezoeken de plant graag vanwege zijn rijke hoeveelheid nectar.
Insecten die schadelijk zijn voor de plant, zoals luizen, mijden haar vanwege de geur.
Lavendel laat zich gemakkelijk snoeien tot haagjes en houdt van een kalkrijke, lemige bodem. Veel mesten hoeft niet, want net als de meeste kruiden heeft lavendel een hekel aan overbemesting.
Lavendel in de keuken
Lavendel ontbreekt nooit in de mengeling "herbes de Provence" Het is een smaakmaker voor alle zuiderse gerechten, een beetje bitter en kaneelachtig.
Als vervanger van kaneel is lavendel uitstekend te gebruiken en een paar bebladerde takjes, meegekookt in appelmoes maken er een feestelijk gerecht van.
De bloemen zijn lekker én decoratief in een frisse zomersalade.
Een gepocheerde visschotel wordt pittiger wanneer je enkele lavendelbloemen in het water meekookt. Let er wel op dat lavendel snel overheerst, dus niet te kwistig gebruiken.
Wil je eens een apart ijsje op tafel zetten? Maak dan een aftreksel van een handvol bloemen in een halve liter volle melk.
Zet het in het vriesvak of, lekkerder nog, gebruik een ijsmachine en je hebt een betoverend lekker ijsje!
Lavendel in de huisapotheek
Lavendel wordt al sinds jaar en dag gebruikt ter kalmering van overspannen zenuwen.
Een paar druppels etherische olie of een aftreksel van een handvol bloemen in het badwater is voldoende om te kalmeren.
Bij nerveuze hoofdpijn helpt het enkele druppels lavendelolie op de slapen in te masseren.
Een geurkussentje van lavendelbloemen op het hoofdkussen helpt tegen slapeloosheid.
De werkzame stoffen in lavendel hebben ook een anti-bacteriële werking en zijn krampwerend. Die eigenschappen maken het kruid geschikt bij de bestrijding van verkoudheid. Een paar kopjes thee van lavendelbloemen en -blaadjes geeft verlichting.
De krampwerende en kalmerende eigenschappen van lavendel helpen om diarree te stoppen.
Daarvoor gebruik je een thee van lavendel; een paar kopjes per dag is voldoende, eventueel gezoet met wat honing.
Ben je gemeen gestoken door een insect? Een paar druppels lavendelolie of enkele bloemen inwrijven op de zere plek en het leed is gauw geleden. Dat geldt ook ter verzachting van lichte verbrandingen.
Vermoeide of pijnlijke voeten knappen zienderogen op wanneer je ze inwrijft met een mengsel van een eetlepel amandelolie met twee druppels lavendelolie.
Bijwerkingen van Lavendel
Er zijn geen bijwerkingen te vrezen. De pure etherische olie mag je echter niet inwendig gebruiken.
Lavendel oogsten en bewaren
Wanneer de bloemen verschijnen kun je met de oogst beginnen. De net ontloken bloemen afsnijden en in bosjes drogen op een schaduwrijke, droge plek. Beter nog gebruik je een voedseldroger. Daarna de bloemen van de steel afrissen en in een gesloten trommel bewaren. Wil je geurkussentjes maken, doe dat dan meteen nadat de bloemen gedroogd zijn. De geur blijft dan heel lang in het kussentje of de potpourri aanwezig
Meer over Lavendel
Het aantal vliegen in de keuken vermindert aanzienlijk wanneer je her en der een paar takjes lavendelbloemen ophangt.
Het houdt ook ongewenste geurtjes weg en staat nog vrolijk ook!Ook in de honden- of kattenmand bewijst lavendel zijn goede diensten:
vlooien zoeken een goed heenkomen en de mand blijft fris.Insecten die ons het leven zuur kunnen maken, zoals luizen, vlooien, vliegen en motten, hebben een hekel aan de geur van lavendel, die wij juist zo op prijs stellen. Vandaar dat het een heel oud gebruik is gedroogde lavendelbloemen in een kussentje te naaien en tussen het schone wasgoed in de kast te leggen.
Rozen kunnen nogal eens last hebben van luis. Als je lavendelstruikjes bij de rozen zet blijven ze verschoond van het ongewenste bezoek.
Lavendel is een vriendschapskruid. Wanneer je een goede vriend wilt laten weten dat je zijn of haar vriendschap koestert, is een bosje lavendelbloemen heel toepasselijk.