Kamille
Kamille
Kamille, Echte - Matricaria chamomilla
Composietenfamilie - Asteraceae
fr. petite camomille eng. chamomile - de. Echte Kamille
Wanneer je op een warme dag door de velden loopt, ruik je vaak de zachte geur van echte kamille.
Je weet dan zeker dat de zomer niet ver meer is.
Onze voorouders maakten al dankbaar gebruik van kamille en schaarden het onder hun heilig geachte kruiden.
Ook in onze tijd is echte kamille, die ook bekend staat onder de botanische naam Chamomilla recutita, een van de populairste kruiden tegen tal van kwalen die te maken hebben met de menstruatie, de spijsvertering, luchtwegen en nervositeit.
Echte kamille komt oorspronkelijk uit Voor Azië en heeft zich in de loop der tijd over vrijwel de hele wereld verspreidt. In onze streken komt kamille in het wild algemeen voor, maar voor de handel wordt het kruid industrieel geteeld.
Argentinië, Egypte, Duitsland en Oost Europa zijn de grootste producenten van kamille.
In de oudheid werd kamille vooral gebruikt tegen typische vrouwenkwalen. Je kunt dat terugvinden in de Latijnse naam Matricaria: mater (moeder) of matrix (baarmoeder) en caria (zorg).
Het achtervoegsel chamomilla is een verbastering van het Griekse chamaimelon, waarin de woorden chamae (grond) en melon (appel) terug te vinden zijn. Deze benaming heeft te maken met de geur van kamille, die enigszins op die van een appel lijkt.
Het belangrijkste bestandsdeel van kamille is de etherische olie, die zeer complex van samenstelling is. Belangrijke stoffen hierin zijn chamasuleen en bisabolol, beiden verantwoordelijk voor de ontstekingremmende en antibacteriële eigenschappen van kamille. De typische blauwe kleur van de etherische olie wordt gevormd door de kleurstof azuleen.
Voor het overige bevat het kruid flavonoïden waaronder het rustgevende apigenine; coumarine, bitterstoffen, kiezelzuur en andere organische zuren.
De werking van kamille komt echter tot stand door een samenspel van alle stoffen die het kruid bevat.
Kamille, botanisch
Kamille is een eenjarig kruid, dat tussen de 15 en 30 cm hoog wordt. Het kruid heeft talrijke groene, sterk geveerde bladeren met smalle, ver uit elkaar staande slippen.
In het vroege voorjaar verschijnen de relatief lange bloemstelen, die in mei getooid worden door kleine bloemen. Deze bestaan uit een hart van gele buisbloemen, omringd door witte lintbloemen.
De bloembodem is aan het begin van de bloei vlak, maar wordt naarmate de bloei vordert, kegelvormig en hol van binnen.
De lintbloemen staan als een stralenkrans om het gele hartje en pas op het einde van de bloei buigen ze naar beneden.
Echte Kamille laat zich, wat verschijningsvorm betreft, gemakkelijk verwarren met Valse kamille (Anthemis arvensis) of Roomse kamille (Anthemis nobilis). Toch is het niet zo moeilijk te weten of je met echte kamille van doen hebt: de typische kamillegeur zet je op het goede spoor.
Kamille is niet erg kieskeurig wat standplaats betreft, het kruid groeit overal zoals op braakliggende terreinen, bermen en bosranden. Kunstmest verdraagt het kruid niet.
De piepkleine zaadjes worden ofwel verspreid door de uitwerpselen van dieren die kamille eten of omdat de zaadjes aan je blijven kleven wanneer je er langs loopt.
Kamille is gemakkelijk te kweken in de tuin. Een beetje kalk stelt het kruid erg op prijs, maar voor het overige is elke bodem geschikt. Een paadje omzoomt met kamille is een geurig idee en ook als opvulling van bloembedden voldoet kamille goed.
Kamille in de keuken
Kamille is geen echt keukenkruid.
Verse bloempjes staan wel leuk als decoratie van allerlei schotels en ook als garnering van een salade is kamille geschikt.
Kamille in de huisapotheek
Tenzij anders vermeld gebruiken we alleen de bloemen.
Dankzij de krampwerende en menstruatiebevorderende eigenschappen is kamille een heilzaam kruid voor vrouwen met menstruatieproblemen. Een kuur van kamillethee één week voor de menstruatie geeft goede resultaten. Elke dag 2 kopjes is voldoende.
Kamille wordt ook vaak ingezet bij maagpijn. Een kopje kamillethee brengt direct al verlichting. Ook mensen met een chronische ontsteking van het maagslijmvlies of een maagzweer hebben baat bij kamillethee.
Bij misselijkheid en een opgeblazen gevoel raad ik een thee aan waarin je kamille mengt met gelijke delen munt en citroenmelisse.
Deze thee is ook geschikt wanneer de maagklachten van nerveuze aard zijn.
De antibacteriële eigenschappen van kamille bewijzen hun nut bij de behandeling van kleine verwondingen en zweertjes.
Je gebruikt daarvoor een kompres. Dit geeft ook goede resultaten bij slecht helende wonden.
Bij ontstekingen of irritatie van de anaalstreek of vagina is een bad met kamille heilzaam. Daarvoor gebruik je een handvol kruid, bloem en blad. Kneus het kruid en voeg het toe aan het badwater. Het is gemakkelijk om het kruidenmengsel in een grof geweven zakje te doen.
Een kamille dampbad verlicht de klachten die met verkoudheid gepaard gaan. Een dampbad maak je door een handvol bloemen in een bak te doen en deze te overgieten met 1 liter bijna kokend water. Vervolgens hang je een handdoek over je hoofd en de bak en ademt de damp ongeveer 5 minuten in.
In geval van nerveuze klachten is een rolkuur erg rustgevend. Voor het opstaan drink je langzaam een kopje ongezoete kamillethee. (Eventueel zet je de thee in een thermosfles naast het bed klaar). Probeer je zoveel mogelijk te ontspannen en ga 5 minuten op je rug liggen; 5 minuten op je rechterzij; 5 minuten op je buik en 5 minuten op je linkerzij.
Huidirritaties, insectenbeten en eczeem zijn goed te behandelen met een lotion, die je toepast met behulp van watten.
Kamille olie vermindert zenuwpijn en verzacht de huid na zonnebrand. Daarvoor voeg je aan een kleine handvol kamillebloemen in een schaal ½ liter zonnebloemolie toe. Laat dit au bain marie twee uur trekken. Laat daarna de olie afkoelen en zeef hem af. Met deze kamille olie wrijf je de pijnlijke plekken regelmatig in.
Bijwerkingen van Kamille
Sommige mensen zijn allergisch voor kamille en kunnen het kruid niet gebruiken.
Vanwege de samentrekkende eigenschappen van kamille moeten zwangere vrouwen het kruid laten staan.
Kamille bevat coumarine, dat slecht kan reageren op bepaalde medicijnen, zoals bloedverdunners.
Medicijngebruikers moeten dus eerst overleggen met hun huisarts.
Het is niet verstandig je dagelijkse thee door kamillethee te vervangen.
Je kunt dan op den duur last krijgen van duizeligheid en nerveuze onrust.
Verder zijn er bij normaal gebruik geen bijwerkingen te vrezen.
Kamille oogsten en bewaren
De beste tijd om te verzamelen is een week nadat kamille in bloei is gekomen. Dan is de concentratie van werkzame stoffen het hoogst.
De etherische olie is zeer vluchtig en het drogen moet snel na het plukken van de bloemhoofdjes gebeuren op een warme, schaduwrijke plek Beter is een voedseldroger te gebruiken.
Daarna kun je de kamille bloempjes bewaren in een lichtdichte, goed sluitende trommel.
Je kunt ook gedroogde kamille kopen in een goede reformwinkel.
Kamillethee uit de supermarkt is heel lekker, maar voor ons doel ongeschikt.
Meer over Kamille
De Germanen beschouwden kamille als een heilig kruid en wijdde het aan Balder, de god van het licht en de zomer. Zij noemden kamille liefkozend Balder's Bra, wat je zou kunnen vertalen als de wenkbrauwen van Balder
Kamille had echter ook een donkere zijde: als een in de kamer opgehangen bosje kamille bewoog bij het binnenkomen van een vrouw, zou zij een heks zijn.
Ook nu nog brandt men verse kamille tijdens het midzomernacht ritueel De rook verjaagt alles wat in de weg staat van voorspoed en geluk en biedt bescherming tegen bliksem en kwade heksen.
Een bosje kamille, opgehangen in de stal, houdt het vee rustig tijdens onweer.
Kamille heeft ook andere, meer praktische toepassingen.
Zo geeft een aftreksel van kamille blond haar een nog lichtere glans.En tenslotte,kruiden met veel etherische olie, die bij kamille in de buurt staan, groeien beter. Bovendien blijken ze meer werkzame stoffen te hebben en om die reden wordt kamille ook wel de plantendokter genoemd. Vooral munt, salie, basilicum en oregano zijn dol op kamille als buurman.