Anijs

anijs

Anijs - Pimpinella anisum

Schermbloemigen-Umbelliferae


eng. anise; fr. anis vert; de Anis

Wanneer we al hoestend en proestend door de kou heen moeten, komt anijs ons te hulp.
Anijs verwarmt het lichaam, stopt hoest en slijmvorming in de bronchiën en maakt de zware winterkost beter verteerbaar.
Toch komt het kruid niet uit onze streken maar uit het oostelijk Middellandse-zee gebied.
De oude Egyptenaren gebruikten het kruid al en ook de Grieken en Romeinen waren er dol op.

 Anijs is lid van de bevernel-familie (pimpinella), zijn soortnaam is eigenlijk een vergissing. De oude Grieken gaven het kruid de naam aneson, wat dille betekent. Zo raar is dat nu ook weer niet want venkel, waarmee dille gemakkelijk kruist, is wat smaak betreft enigszins vergelijkbaar met anijs.

Vanaf de 16e eeuw wordt anijs ook in onze streken geteeld. Jammer genoeg is ons klimaat eigenlijk te koud en te vochtig voor het kruid, waardoor de zaden lang niet elke zomer rijp worden.

Anijs is een geliefde smaakmaker in allerlei aperitief dranken zoals pernod, raki en ouzo.
Verder wordt anijs gebruikt in tandpasta, gezichtsmaskers en natuurlijk in de oer-Nederlandse “muisjes”, anijszaadjes omhuld door suiker, die we op beschuit geserveerd bij geboortes eten.

Lange tijd was anijs een schaars kruid op de Europese markt. Er ging nogal wat geld in om, reden voor de Engelse regering om er belasting over te heffen. Tegenwoordig is dat niet meer zo, Anijs wordt op grote schaal verbouwd in o.a. Syrië, India, Mexico en Rusland.

 

De werkzame stof in Anijs is anethol in de etherische olie. Daarnaast bevatten de zaden vetten, eiwitten en suiker.

Anijs, Botanisch

 Anijs is een eenjarige plant die ongeveer 50 cm hoog wordt. Meerjarige anijs bestaat ook, maar heeft een veel zwakkere werking dan zijn eenjarige broertje en is in dit verband niet interessant.

Uit de spoelvormige wortel groeit een ronde stengel, die zich naar boven toe vertakt. De bladeren zijn een beetje wonderlijk, net alsof de plant niet kon kiezen. De grondbladeren zijn niervormig, gesteeld en ongedeeld. In het midden heeft anijs geveerde, driespletige bladeren en de bovenste blaadjes zijn nog meer geveerd. De witte bloemen staan in schermen van zeven tot vijftien stralen.
Anijs bloeit van juli tot september. Na de bloei zet zich het donkerbruine tot grijze zaad. Deze zijn rijp wanneer de plant afsterft.

Omdat anijs zich in onze streken niet zó thuis voelt, zie je hem ook weinig in de tuin. Dat is jammer, want het verse blad geeft aan salades en andere gerechten een fijne smaak en is bovendien mooi om te zien en geeft een fijne geur af. Het is dus de moeite waard anijs te zaaien in april of mei op de meest zonnige plek van de tuin. Anijs stelt prijs op een goed gedraineerde, losse bodem waarin veel kalk zit.

Anijs in de keuken

Anijs is een heerlijk kruid in de keuken. Traditioneel wordt het gebruikt in allerlei zoete gerechten, zoals cake, koekjes, brood, fruitsalades en ijs.
Anijs is ook erg lekker in visgerechten, bij gevogelte en maakt alle zware winterkost beter verteerbaar. Bovendien geeft het
gerechten een subtiele smaak mee, die van een “gewoon” gerecht iets bijzonders maakt.

Wees wel zuinig met anijs, want het kruid overheerst snel en dat is niet de bedoeling.

In de keuken gebruik je de zaden al dan niet fijngestampt in een vijzel .Je kunt ook anijsolie gebruiken
Deze kun je gemakkelijk zelf maken: In een brandschone fles gaat een eetlepel anijszaad en een halve liter fijne olijfolie. Dit mengsel laat je trekken op de vensterbank, lekker in de zon. Na een week of drie is de olie klaar en kun je hem gebruiken.

Soms gebruikt men ook de etherische olie van anijs, maar dat raad ik af: de dosering komt zo nauw, dat het in de keuken haast niet doenlijk is.

De verse blaadjes van anijs zijn lekker in een frisse zomersalade van vers fruit. Je maakt de salade nog lekkerder door er enkele verse vijgen en dadels aan toe te voegen.  

Een lekker en gezond wintergerecht is een ovenschotel van knolselder met anijs

Anijs in de huisapotheek

Vanwege zijn krampstillende en antiseptische werking is anijs een probaat middel tegen alle symptomen van verkoudheid zoals vastzittende hoest en keelpijn.
Daarvoor gebruik je , thee getrokken van anijszaad. De etherische olie in het zaad wordt namelijk deels uitgescheiden door de longen en doet zo zijn heilzame werk. Ook kun je een aftreksel als gorgeldrank gebruiken.

Anijsthee is ook een goed middel bij maagpijn, darmkrampen, diarree en ander klachten van het spijsverteringskanaal. Het gaat winderigheid tegen en stimuleert de lever en de nieren, waardoor ook mensen die water vasthouden er baat bij kunnen hebben.

Na het eten van sterk gekruide gerechten (knoflook!) reinigt anijszaad de mondholte en zorgt zo voor een frisse adem.

Een echte winterdrank is anijsmelk.
Je maakt deze door (chocolade)melk te verwarmen en in de hete drank een zakje anijszaad te laten trekken.
Het verwarmt het hele gestel en geeft een gevoel van welbehagen. Een dergelijk drank is ook een werkzaam middel bij slapeloosheid.

 Vrouwen, die borstvoeding geven doen er goed aan anijsthee te drinken. Anijs stimuleert de melkgift en geeft rust.

 Tenslotte is een wassing van anijslotion een probaat middel om de huid gezond te houden.

lees ook dit

Bijwerkingen van Anijs

Bij normaal gebruik zijn geen bijwerkingen te vrezen.

Anijs oogsten en bewaren

 Wanneer de zaden rijp zijn, trek je de plant uit en slaat de zaden eruit op een schone doek. De hele zaadjes bewaren in een donkere, afgesloten trommel. Het zaad pas kneuzen bij gebruik, omdat het anders snel zijn aroma verliest.

Anijszaad is ook te koop in reformzaken

Meer over Anijs