Knoflook
Knoflook
Knoflook - Allium sativum
Lookfamilie - Alliaceae
afsplitsing van de Leliefamilie - Liliaceae
eng. Garlic fr. Ail de. Knoblauch
Knoflook hoort zonder twijfel thuis in de top 10 van gezonde gewassen. Het is een versterkend, ontsmettend en reinigend kruid, dat ook als smaakmaker geliefd is.
Knoflook wordt al sinds de oudheid gecultiveerd en je zult de plant niet meer in het wild tegenkomen.
Oude beschavingen in China, Egypte en Griekenland kenden de heilzame werking van knoflook,
vooral het versterkende element ervan.
Soldaten, arbeiders en gladiatoren kregen het veelvuldig te eten om hun prestatie te verhogen.
De Romeinse legers brachten het geneeskrachtige kruid naar onze regionen en in zijn beroemde “Capitulare” liet Karel de Grote optekenen dat knoflook kon worden geteeld als nuttig gewas.
De desinfecterende werking van knoflook is ook al lang bekend en het geneeskrachtige kruid werd op grote schaal ingezet in tijden van pest. Dokters en ander hulpverleners, die noodgedwongen vaak in contact met besmette mensen moesten omgaan, droegen vogelmaskers waar in de snavel gestampte knoflook zat.
De typische opbouw van de knoflookbol, met zijn teentjes gaf het kruid zijn naam. Klof, later verbasterd tot knof, betekent kloof en in het Engels taalgebied spreekt men nog steeds over een ‘clove of garlic’ (een teentje knoflook). Het achtervoegsel look is een verzamelnaam voor veel gewassen uit deze familie, zoals ui, prei en bieslook.
Zijn ’s zondagse naam kreeg Knoflook van de Romeinen. Zij kenden Allium (knoflook) en Cepa (uien). Linnaeus, de grote botanicus die in zijn Systema Natura de planten van een dubbele wetenschappelijke naam voorzag, gebruikte Allium voor alle planten uit het lookgeslacht. Voor Knoflook gebruikte hij het achtervoegsel sativum dat gecultiveerd betekent en de ui kreeg de naam Allium cepa.
De helende werking van knoflook komt voor een groot gedeelte door alliine in de etherische olie. Bij kneuzing van een teentje knoflook wordt deze stof omgezet tot allicine, een zwavelverbinding. Via een ingewikkeld proces, waarbij enzymen en rode bloedlichaampjes een grote rol spelen komt zwavelwaterstof vrij. Deze stof ontspant de bloedvaten en bevordert zo de bloedcirculatie. Het gaat ook ontstekingen aan het spijsverteringskanaal en luchtwegen tegen, reguleert bloeddruk, is koortsverlagend en werkt gunstig op de darmflora. Verder is knoflook een bron van selenium en vitamines B1, B2, A en C.
De zwavelverbindingen worden via de longblaasjes en de huid uitgestoten en wanneer iemand knoflook gegeten heeft, ruik je dat vooral aan diens adem. Voor veel mensen is dat een reden om knoflook te laten staan, maar dat is niet nodig. Een glas melk na de maaltijd in combinatie met het kauwen van peterselie neutraliseert de penetrante geur.
Knoflook, botanisch
Knoflook is een bolgewas, dat zich onderscheidt door de vorm van de bol. De rokken van de knoflookbol bestaan uit bijbolletjes, de tenen, die elk apart ‘verpakt’ zijn in een dun, papierachtig vlies. Op hun beurt worden de teentjes bij elkaar gehouden door een groter vlies en vormt zo de bol.
De beste tijd om te planten is de herfst. Gebruik daarvoor teentjes, die niet behandeld mogen zijn met een kiemdodend middel
en plant ze op een onderlinge afstand van ongeveer 15 cm op 5cm diepte.
In het voorjaar verschijnt een ronde stengel met lange, smalle bladeren. De stengel kan wel 80 cm hoog worden en aan het eind ervan komen mauve-witte bloemtrossen, die omgeven zijn door een schutblad. Naarmate de bloei vordert, valt het schutblad af en niet lang daarna is de plant uitgebloeid en verdort de stengel.
In de grond ontwikkelen zich rond de ‘moederteen’ bijbolletjes of tenen.
Knoflook houdt van goed bemeste zandgrond en een zonnige plek.
Knoflook in de keuken
In de mediterrane keuken gebruikt men kwistig knoflook in soepen, salades, pastaschotels, vlees- vis en groentegerechten en ook in Azië en Afrika weet men er weg mee.
In onze streken wordt knoflook veel terughoudender gebruikt. Een teentje of zelfs nog minder vinden veel mensen al meer dan genoeg. Knoflook heeft dan ook een bepalende smaak, die snel overheerst.
Het gebruik van knoflook in de keuken is echter heel gezond en dus de moeite waard er naar hartenlust mee te experimenteren totdat je jouw smaak te pakken hebt.
Het pellen van een knoflookteentje gaat gemakkelijk wanneer je het een beetje plat drukt. Vervolgens snij je het teentje in dunne plakjes of plet je het fijn in een vijzel. Je kunt ook een knoflookpers gebruiken. Nu kun je het kruid verwerken in een veelheid van gerechten.
Wij geven je als voorbeeld deze: Aïgo-boulido of knoflooksoep, kruidige pastaschotel di Mama, Italiaanse gamba’s, Kip Yassa, Zaziki en perkedèl, gehaktballetjes op Indonesische wijze. Succes!
Om salades op te vrolijken kun je ook knoflookazijn gebruiken en als begin van de maaltijd is een stukje stokbrood met knoflookboter ook erg lekker.
In de keuken wordt vaak knoflookolie gebruikt, beter bekend als Alioli, een soort knoflookmayonaise. Je kunt deze saus niet bewaren. Het gebrek aan zuurstof in combinatie met de zwavelverbindingen in knoflook geeft bacteriën die botulisme veroorzaken de kans om zich flink te vermeerderen. Meteen opmaken dus en restjes weggooien!
Knoflook in de huisapotheek
De werkzame stoffen in knoflook ondersteunen het vermogen van lichaamscellen zich te ontdoen van giftige stoffen. Knoflook is buitengewoon reinigend, stimuleert de stofwisseling en heeft een gunstige werking op de darmflora. Bovendien verhoogt knoflook de natuurlijke weerstand wat weer een goede invloed heeft op de conditie.
Dezelfde stoffen hebben sterke antibiotische en antivirale eigenschappen. Daarom is knoflook een goede bondgenoot bij de bestrijding van allerlei ontstekingen, bronchitis en griep.
Een andere kwaliteit van knoflook is de gunstige werking er van op de bloedsomloop door zijn vaatverwijdende en ontspannende eigenschappen. Daardoor wordt de bloeddruk gereguleerd en voorkomt het aderverkalking. Bovendien wordt zo het lichaam beter van bloed voorzien.
Regelmatig knoflook eten is eigenlijk het beste middel om in goede conditie te blijven en de eigen weerstand op peil te houden. Dat hoeft niet veel te zijn, geroosterd brood, ingesmeerd met een teentje knoflook is voldoende. Vind je knoflook lekker, dan staat niets je in de weg er meer van te eten.
In geval van verkoudheid en griep is knoflooksiroop een goede remedie, net als l’aillée, een krachtige knoflooksoep.
Bij problemen als hoge bloeddruk en aderverkalking is een glaasje tinctuur, aangelengd met water, voor het slapen gaan een goed huismiddel.
Een infuus van knoflook in melk verjaagt aanwezige wormen in de dikke darm.
Uitwendig wordt knoflook ook wel gebruikt in een kompres om abcessen te doen rijpen en wratten te bestrijden.
Nog in WOI redde men veel gewonde soldaten door hun etterende wonden te verzorgen met in veenmos gedrenkt knoflooksap
Bijwerkingen van Knoflook
Sommige mensen zijn allergisch voor knoflook en kunnen het kruid niet verdragen.
Lijders aan ontsteking van het maagslijmvlies moeten knoflook laten staan.
Mensen die bloedverdunnende medicijnen gebruiken kunnen knoflook slechts spaarzaam eten.
Verder zijn er, op de ademlucht na, geen bijwerkingen.
Knoflook oogsten en bewaren
Wanneer het blad is verdord, tegen het einde van de zomer kun je de bollen oogsten. Laat ze met blad en al ongeveer een week drogen op een schaduwrijke, droge plek en vlecht de droge bollen in elkaar.
Meer over Knoflook
Bij dieren wordt knoflook ingezet bij de behandeling van schurft en ingewandstoornissen bij herkauwers en honden.
Katten verdragen geen knoflook.Een aftreksel van knoflook is een probaat middel tegen insecten en schimmels op planten.
Om van de ademlucht af te komen, is, volgens sommigen, vaak en luid zingen ook een goede remedie.
Eten van knoflook zou het libido verhogen en garant staan voor een lang leven.
Ook in hoger sferen kent en vreest men knoflook.
Zo vertelt Homerus dat knoflook Odysseus redde van de tovenares Circe op Aeaea die hem in een varken wilde veranderen.
In een islamitische legende bracht de duivel knoflook in de wereld. Toen hij na de zondeval uit het paradijs verdreven was, groeide er spontaan knoflook op de plek waar hij zijn linkervoet zette en ui waar zijn rechtervoet de grond raakte.
In het oude Egypte werd het heilig geachte kruid gebruikt om een eed op te zweren.
In Oost-Europa is knoflook een geliefd afweringskruid tegen verdwaalde zielen, die op aarde terug willen keren en ook een zeker middel om zich vampiers van het lijf te houden.
In India beschermt knoflook samen met een rode linnen doek tegen het boze oog en in Griekenland is het zelfs al genoeg om het woord skordo (= knoflook) uit te spreken om alle onheil af te weren.
Als je net verhuisd bent, hang dan een streng knoflook op om zo alle negatieve energie uit je nieuwe woning te verdrijven
Zeelieden, tenslotte, beschermden zich met een bol knoflook op zak tegen schipbreuk.