Gewone Vlier

Vlier in de keuken

Vlierbloesems kun je rauw eten. Pluk alleen de roomwitte, met stuifmeel bedekte bloemschermen. Niet wassen van te voren, want dan worden ze bruin. Vlierbloesem is lekker in zomerse salades en geven er een decoratief tintje aan.

Een andere lekkernij is vlierbloesempannenkoek.

Verfrissende limonade kun je maken van vlierbloesemsiroop.

Vlierbloesemazijn kent veel toepassingen, lekker in salades maar ook als smaakmaker bij visgerechten.  

In de nazomer kun je van vlierbessen een heerlijke, gezonde jam maken. Gebruik daarvoor rijpe, gave bessen. Datzelfde geldt voor vlierbessenwijn. 

Vlier in de huisapotheek 

De bloesem 

Vlierbloesem heeft koortswerende en zweetafdrijvende eigenschappen en versterkt de natuurlijke weerstand. Daardoor is een thee van vlierbloesem een probaat middel bij verkoudheid, koorts en aandoeningen van de luchtwegen. Je kunt er eventueel wat munt en honing bij doen voor de smaak. Drink een flinke kop thee zo heet mogelijk en ga daarna lekker onder de wol.

Gorgeldrank maak je van een aftreksel van vlierbloesem. Het verlicht keelpijn en gaat ontstekingen in de mondholte tegen.
Je kunt het aftreksel ongeveer drie dagen in de koelkast bewaren.

Mensen die last hebben van hooikoorts kunnen baat hebben bij een kuur van vlierbloesemthee vroeg in het voorjaar, voordat het pollengehalte in de lucht stijgt.  

Drink in zo’n geval drie weken lang drie maal daags een kop thee. 

Lotion van vlierbloesem kun je gebruiken als depmiddel bij oververmoeide, pijnlijke ogen. Het verzacht ook eczeem en is weldadig bij een ruwe huid. 

Heb je last van winterhanden en–voeten of aambeien, dan verlicht een crème van vlierbloesem het ongemak. 

De bessen 

Vlierbessen gebruik je nooit rauw. Ze kunnen dan maagkrampen en diarree veroorzaken. Dat komt door de lichte aanwezigheid van sambucunigrine, een blauwzuurvormende glycoside. Bij verhitting verdwijnt deze giftige stof en kunnen de bessen zonder enig probleem gebruikt worden. 

De bessen zitten vol vitamine C en mineralen, vooral ijzer. Heel geschikt dus wanneer de eigen weerstand een handje geholpen moet worden, zoals bij verkoudheid en andere winterse ongemakken. Bovendien zijn de middelen die je van de bessen kunt maken ook nog eens erg lekker, zodat ook kinderen het graag nemen.

Siroop van vlierbessen is een goed middel bij verkoudheid en kalmeert hoest. Je kunt de siroop langere tijd bewaren. Driemaal daags een theelepel siroop is voldoende. Gemengd met mineraalwater en citroensap levert het een gezonde, weerstandsverhogende drank op.

           lees ook dit

Bijwerkingen van vlier

Onrijpe en rauwe bessen, blad en bast moeten nooit gebruikt worden.

Bij gebruik van vlierbloesem en gekookte, rijpe bessen zijn geen bijwerkingen te vrezen. 

Vlier oogsten en bewaren

Bloesem 

Pluk de bloesem op een droge dag. De bloemen moeten roomwit zijn en niet aangevreten of bruinig. Leg ze naast elkaar op een hor en laat ze op een schaduwrijke, warme plek drogen of gebruik een voedseldroger. Tijdens het drogen kunnen de bloesems onaangenaam naar katten ruiken, maar deze geur verdwijnt naarmate het droogproces vordert. Als de bloesems droog zijn, ris je de bloempjes van de steel met een vork. Ze zijn dan ongeveer een jaar bruikbaar wanneer ze bewaard worden op een droge plaats in een goed afgesloten trommel. 

Bessen 

Verwerk gekookte bessen tot jam, siroop of likeur.

Meer over vlier

• Er zijn maar weinig bomen en struiken die zoveel met mythen omgeven zijn als de gewone vlier. Germanen en Kelten hadden een diep respect voor deze heilige struik omdat zij geloofden dat het de woning van de godin was die heerste over leven en dood.

Zij is bekend onder de namen Holda, Hyldemoer, Vliermoeder of Lady Ellhorn. Zonder toestemming te vragen aan de vliergodin haalde niemand het in zijn hoofd een vlier te kappen, want dan stortte haar toorn je in het ongeluk.

Bij een huis geplant en met respect behandeld, waren mens en dier verzekerd van haar bescherming.  

• Onze voorouders zagen in de vlier een symbool van leven en dood: de witte bloesems in de lente en de zwarte bessen in de herfst. Vandaar dat de vlier bij begrafenisrituelen een grote rol speelde.

Zo gebruikte de timmerman een vliertak om de maat van de overledene te nemen en had de koetsier van de begrafeniskoets een vliertak als rijzweep.

Ook werd er wel een vliertak op een graf gezet en wanneer deze wortelde en ging groeien, betekende dit dat de ziel zijn rust gevonden had.

•  Vliertakken waren ook een belangrijk onderdeel van allerlei amuletten en bezweringsrituelen, alle gericht op bescherming en het afwenden van enig onheil.

• Een zo heilig geachte boom was natuurlijk een doorn in het oog van de kerk en al gauw kreeg de vlier een slechte naam.

•  Heksen zouden zich kunnen veranderen in een vliertak en zo de argeloze mens, die hem afsneed en mee naar huis nam, belagen.

• Ook kwam het verhaal de wereld in dat het kruis van Christus van vlierenhout gemaakt was en Judas zou zich hebben verhangen aan een vlier. Als bewijs voor dat laatste verwees men naar de zwam in de vorm van een oor, die vaak op vlieren voorkomt: hij kreeg de toepasselijke naam Judasoor.

•  Heel wat wereldser zijn de populaire fluitjes, die nog steeds gemaakt worden van jong vlierenhout. Het witte merg laat zich gemakkelijk verwijderen en zo krijg je een holle buis waarvan met enige handigheid een fluitje van gemaakt kan worden.

•  Ook werden die holle takken gebruikt als proppenschieter en als instrumentje om vuur aan te blazen. 

•  Het zachte, witte merg tenslotte gebruikt men om delicate spullen mee te poetsen.